Zmierzch Europy

REKLAMA

Przez kilkadziesiąt lat karmiono nas sloganami o konieczności „integracji” – w ramach RWPG – ze Związkiem Radzieckim i krajami „demokracji ludowej. Po zmierzchu tej „ludowej” integracji, przez kilkanaście lat karmiono nas wizją koniecznością integracji „demoliberalnej” w Unii Europejskiej. Nie tylko nasz kraj poddawany był zresztą tej ostatniej tresurze, gdyż podobną kampanię propagandową przechodziły wszystkie kraje zachodnioeuropejskie. Francuskie i holenderskie „nie” przerywa ten krąg.

Tresura europejska opierała się na klasycznym heglizmie: postęp integracji unijnej nie ma charakteru wolicjonalnego, czyli nie zależy od naszej chęci, lecz jest koniecznością dziejową, procesem zakończenia historii, który oczywiście możemy przedłużać, wolno nam machać rękami w rozpaczliwych próbach powstrzymania go, lecz – koniec końców – jest nieuchronny. W zasadzie jedyne co można zrobić, to pogodzić się z nim i nie protestować lub – jeśli chce się „brać udział w głównym nurcie życia politycznego” – trzeba go popierać. Był to tzw. eurorealizm. Ta fatalistyczna postawa odbierająca człowiekowi wolną wolę jest niczym innym jak heglizmem. Marksiści wszak również uczyli, że rewolucja proletariacka i nadejście komunizmu jest nieuchronne i wszelkie próby przeciwstawienia się tej konieczności dziejowej skazane są na zagładę.

REKLAMA

Mity tego typu są zresztą znacznie starsze i historycy myśli politycznej takie „dziejowe konieczności” interpretują jako wyraz laicyzacji religijnego pierwotnie myślenia o historii. Tę tajemną siłę – heglowski Weltgeist, marksowski materializm historyczny – znajdujemy już w filozofii oświecenia, u jej czołowego luminarza Antoniego de Condorceta („Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego przez dzieje”), u Turgota i fizjokratów. Badania pokazują, że owe tajemne siły kierujące historią i czyniące pewne tendencje „koniecznymi” to nic innego niż zlaicyzowana forma chrześcijańskiej Opatrzności, której „postępowi” myśliciele zaprzeczali, a której podświadomie ulegali, nazywając ją innym mianem.

Francuskie i holenderskie „nie” pokazują, że historią nie kierują mroczne siły i nie zmuszają nas do wyboru drogi politycznej. Przeciwnie, człowiek został stworzony jako istota mająca wolną wolę. Historia nie posiada przeto innego sensu niż ten, który wymyślił sobie człowiek. Wszystkie teorie o „konieczności” dziejów są wymysłem filozofów, upowszechnianym w masach przez dziennikarzy. Nie znaczy to, że Bóg nie mógł nadać historii jakiegoś sensu. Znaczy to tylko, że umysł ludzki nie jest zdolny takiego sensu odkryć, opisać go i przewidzieć przyszłości. Wszelkie teorie o „historycznej konieczności” są produktami ludzkiego umysłu, a zarazem formami zabobonu wyrażonymi w pseudoracjonalnym języku.

Gdyby Francja powiedziała eurokonstytucji „tak”, zapewne Holendrzy popadliby w „eurofatalizm” i także zagłosowaliby po myśli uniobiurokratów. Francuskie „nie” stworzyło nową rzeczywistość mentalną. Ludzie zdali sobie sprawę, że socjalistyczny model integracji europejski nie jest bezalternatywny, że można mu się przeciwstawić i wygrać z uniomolochem. Do tej pory efekt „śnieżnej kuli” działał na korzyść unioentuzjastów; teraz kula ta rozpadła się. Europejczycy zobaczyli już, że Francja i Holandia powiedziały „nie”, a następnego dnia nie nastąpił koniec świata; Loara i Sekwana nie wystąpiły z brzegów, nad Rotterdamem nie było zaćmienia słonecznego; myszy nie wylęgły się milionami, a szarańcza nie spustoszyła pól. Dziś Europa już wie, że poza uniokonstytucją jest też życie. Ta samoświadomość jest szansą na jej wyzwolenie z łap eurosocjalistów

REKLAMA