Były przewodniczący Knesetu i b. ambasador Izraela w Polsce prof. Szewach Weiss pytany w czwartek w wywiadzie dla „Dziennika Gazety Prawnej”, dlaczego nowelizacja ustawy o IPN wywołała w opinii publicznej negatywne emocje, wyjaśnił, że „dla Żydów dziś Holokaust jest religią”. „Powiem więcej, to jedyna religia łącząca cały naród żydowski” – dodał.
Tłumaczył, że nowelizacja ustawy „poruszyła u Żydów bardzo czułą strunę pamięci nie tylko o sprawiedliwych, ale i o szmalcownikach”. „Przecież ja też w Jedwabnem mówiłem o dwóch stodołach – o tej, w której mnie uratowano, ale i o tej, w której mordowano Żydów” – wskazał. Według niego „efekt ustawy jest dokładnie odwrotny, bo teraz wszyscy mówią tylko o szmalcownikach”.
Pytany, jakie zadania stoją przed polskim zespołem rządowym w Izraelu, odpowiedział, że ma on „rozpocząć normalne rozmowy”. Jego zdaniem „to wszystko nie naprawi się z dnia na dzień, ale to się musi udać”. W jego ocenie gdyby nowelizacja ustawy o IPN „dotyczyła tylko zakazu mówienia o +polskich obozach zagłady+, to byłaby poparta przez całe społeczeństwo izraelskie”. „Nie ma w Izraelu nikogo, prócz kilku dziwnych ludzi, którzy mówiliby o +polskich obozach zagłady+” – dodał.
Zdaniem Weissa głosy oskarżające Polskę o Holokaust, które pojawiały się m.in. w Izraelskiej prasie, „to absolutny margines, ludzie nienawidzący Polski, może ofiary szmalcowników”. Przekonywał jednak, że „ogromna większość w Izraelu wie, że obozy były niemieckie, hitlerowskie, nie były polskie”.
„Osobiście broniłem Polski, zanim zaczęli to robić Polacy” – zaznaczył. „Kiedy zorganizowano debatę po filmie +Nasze matki, nasi ojcowie+, to ja w polskiej telewizji mówiłem Niemcom, że oni w sprawie grzechów Polaków powinni milczeć tysiąc lat, bo gdyby nie oni, to my, Żydzi, żylibyśmy z Polakami w zgodzie, tak jak żyliśmy przez tyle pokoleń” – mówił. Wskazał, że „w Polsce nigdy nie było rządu kolaborantów” oraz, że „to polski rząd podziemny skazywał szmalcowników na karę śmierci”. Tłumaczył, że w Polsce byli antysemici „i byli też w AK, ale to Armia Krajowa wykonywała wyroki na tych, którzy wydawali Żydów”.
Weiss pytany o głosy krytyki wobec wypowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa, podczas której użył sformułowania o „żydowskich sprawcach”, tłumaczył, że jego zdaniem Morawiecki nie jest antysemitą. „Jego dzieci uczyły się w szkole Laudera” – dodał.
Zespół Szkół Laudera-Morasha w Warszawie to pierwszy żydowski zespół szkół w Polsce, powstały po 1989 roku. W jego skład wchodzą szkoła podstawowa, gimnazjum i przedszkole. Szkoły Laudera posiadają status szkoły prywatnej na prawach szkoły publicznej. Oprócz przedmiotów takich samych jak w innych szkołach publicznych naucza się też w nich tradycji i historii żydowskiej oraz języka hebrajskiego. Uczniowie także obchodzą żydowskie święta, ale na zasadzie dobrowolności. Wśród uczniów są zarówno dzieci żydowskie, jak i nieżydowskie. Obecnie w zespole szkół Laudera uczy się ok. 300 uczniów.
Szkoła Laudera jest częścią systemu kilkunastu żydowskich szkół fundacji prowadzonych w krajach Europy Środkowej.
Weiss dodał też: „Lech Kaczyński był wielkim przyjacielem Żydów, był filosemitą i wiem, że jego brat z pewnością nie jest antysemitą”. Powiedział, że jest również „bardzo wdzięczny prezydentowi Dudzie nie tylko za Order Orła Białego, ale za jego wizytę w Izraelu, za to, co mówił”.
Zdaniem Weissa kryzys w stosunkach polsko-izraelskich mógłby zakończyć „jakiś odważny gest, jakaś ciepła, mądra deklaracja prezydenta, premiera, prezesa Kaczyńskiego”. „Jeśli premier Morawiecki mówi o współbraciach, to jest to w Izraelu zauważone i ważniejsze niż tylko bieżąca polityka” – uważa. (PAP)
