Majolika Radziwiłłów. W Nieborowie od końca XIX wieku funkcjonuje manufaktura

Pałac w Nieborowie.
Pałac w Nieborowie.
REKLAMA

Na terenie kompleksu pałacowego w Nieborowie od końca XIX wieku funkcjonuje Manufaktura Majoliki prowadzona dziś przez potomków jej założycieli – rodzinę Radziwiłłów. Produkuje się w niej naczynia serwisowe i kafle, niegdyś bogato zdobione motywami roślinnymi i pejzażami w technice majoliki, czyli malowane barwnym szkliwem.

Dzieje rodu Radziwiłłów, dawnych właścicieli pałacu w Nieborowie, są bogate w wiele fascynujących historii. Są one związane m.in. z budową obecnego kościoła parafialnego pw. Matki Bożej Bolesnej.

REKLAMA

Jego budowę rozpoczął Zygmunt Radziwiłł, zakończył bratanek – Książę Michał Piotr Radziwiłł, który nie szczędził sił, zdolności i majątku dla ratowania i rozwoju polskiej kultury i sztuki, a także na pomoc dla potrzebujących.

Książę Michał Piotr Radziwiłł urodził się w 1853 roku jako syn księcia Karola Radziwiłła i Jadwigi z Sobańskich, zmarł w 1903 w Warszawie. Żył więc w czasach kiedy Polski nie było na mapie Europy. Jednak podobnie jak inni przedstawiciele polskich elit, działał na rzecz kultury i religii, by ocalić ducha polskości i kultywował wiarę w odbudowę państwa. Ukochany przez siebie Nieborów odkupił od stryja w 1879 roku.

Już w 1881 roku książę uruchomił w Nieborowie „fabrykę”, jak wtedy nazywano manufakturę, majoliki. Książę Michał Piotr znany powszechnie pozytywista, filantrop i mecenas sztuki, Fabrykę Fajansów Artystycznych i Kafli Piecowych, powierza doświadczonemu ceramikowi, Stanisławowi Thiele. Zakład wykorzystuje lokalny surowiec, zatrudnia uczniów „szkoły Gersona” , miejscowych rzemieślników i samorodne talenty z okolicznych wsi.

Wokół manufaktury szybko robi się głośno, czego zwieńczeniem jest otwarcie w czerwcu 1884 wielkiej wystawy wyrobów nieborowskich w Hotelu Europejskim w Warszawie. Przy ulicy Berga 5 (obecnie Traugutta) powstaje skład główny, otwarte zostają przedstawicielstwa w Kijowie i St. Petersburgu.

Projektowaniem i zdobieniem poszczególnych obiektów zajmował się również często sam Książę Radziwiłł. Naczynia majolikowe często dekorowano wątkami patriotycznymi – przykładem jest seria bogato zdobionych talerzy z wizerunkami królów polskich. To właśnie Michał Piotr zaprojektował wiele elementów wyposażenia i mebli, znajdujących się nie tylko w pałacu, ale też w miejscowym kościele parafialnym.

W tym kościele i w jego obrębie spoczywają doczesne szczątki przedstawicieli rodu Radziwiłłów. Krypty są dwie. Jedna znajduje się pod figurą Matki Bożej przed kościołem. Tu spoczywają Helena i Michał Hieronim Radziwiłłowie, pradziadkowie Michała Piotra. On, wraz ze swoją babką i siostrą, spoczywa w krypcie położonej za prezbiterium, po północnej stronie świątyni. Książę szczególny kult miał dla Archanioła Michała – pogromcy szatana i zła. Jego wizerunki umieszczał we wszystkich fundowanych kościołach.

16 czerwca bieżącego roku Maciej Radziwiłł – inicjator powstania wystawy, kurator Muzeum w Nieborowie i Arkadii Monika Antczak oraz Elżbieta Bogaczewicz-Biernacka – która wielu prezentowanym przedmiotom przywróciła blask przez konserwację, otworzyli wyjątkową wystawę: “Pamiątki przeszłości 1796-1945”, która powstała z udostępnionych przez Radziwiłłów pamiątek. 

Wystawę tworzy około 140 przedmiotów, które należą do tzw. berlińskiej linii tego rodu. Są one eksponowane we wszystkich dostępnych turystom salach pałacu. Są to nie tylko obrazy, rysunki, wyjątkowe wydawnictwa, ale też srebra, porcelany i wiele innych przedmiotów użytkowych. 

Maciej Radziwiłł, założyciel Fundacji Trzy Trąby przypomina w ten sposób wkład swoich przodków w walkę o niepodległość, co było też jednym z powodów, by właśnie w tym roku, gdy świętujemy 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, wystawa taka była dostępna w Nieborowie. Przekonał do tego swoich kuzynów. 

Wystawa będzie eksponowana w pałacowych wnętrzach do 31 października br. 

Artykuł powstał we współpracy z Fundacją XX. Czartoryskich

REKLAMA