Rząd przyjął we wtorek przygotowany w resorcie energii projekt nowelizacji tzw. ustawy górniczej, wydłużający czas jej obowiązywania o pięć lat, do końca 2023 roku. W tym czasie nadal możliwa będzie pomoc publiczna dla górnictwa – jej łączna wysokość w latach 2015-2023 sięgnie prawie 13 mld zł.
Regulacje obecnie obowiązującej Ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego wygasają z końcem 2018 r. Aby po tym okresie można było nadal finansować restrukturyzację sektora z publicznych środków, konieczne jest przedłużenie regulacji w tym zakresie.
W lutym tego roku na wydłużenie do końca 2023 r. możliwości udzielenia przez państwo pomocy publicznej na restrukturyzację górnictwa węgla kamiennego zgodziła się Komisja Europejska. Łączną wysokość publicznego wsparcia w latach 2015-2023 określono na 12 mld 991 mln 968,8 tys. zł – to ok. 5 mld zł więcej, niż w zaakceptowanym przez KE w 2016 r. programie naprawczym dla górnictwa, gdzie notyfikowano kwotę blisko 8 mld zł, przeznaczoną przede wszystkim na osłony socjalne dla górników i likwidację majątku wygaszonych kopalń.
Jak podało po wtorkowym posiedzeniu rządu Ministerstwo Energii, przedłużenie obowiązywania ustawy górniczej o kolejne pięć lat zagwarantuje ciągłość finansowania procesów likwidacji kopalń i działań polikwidacyjnych, w tym realizację zadań związanych z zabezpieczeniem kopalń sąsiednich przed zagrożeniem wodnym, gazowym oraz pożarowym w trakcie i po zakończeniu likwidacji kopalń. Da także możliwość pokrywania kosztów naprawy szkód górniczych, wywoływanych przez kopalnie będące już w likwidacji lub zlikwidowane.
„Pozwoli to na dalsze finansowanie świadczeń dla pracowników, którzy przejdą wraz ze zbędnym majątkiem do Spółki Restrukturyzacji Kopalń do końca 2018 r., i którzy zdecydują się skorzystać ze świadczeń osłonowych: urlopów górniczych oraz urlopów dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla” – poinformował resort energii, który przygotował projekt nowelizacji ustawy górniczej.
W myśl nowelizacji, budżet nadal będzie pokrywał koszty restrukturyzacji zatrudnienia (głównie przedemerytalnych, pięcioletnich urlopów górniczych) w likwidowanych kopalniach, dotyczy to jednak tylko pracowników tych kopalń, które zostały postawione w stan likwidacji (i przekazane do Spółki Restrukturyzacji Kopalń) przed 1 stycznia 2019 r. Po tym terminie nie będzie już możliwości przechodzenia na nowe urlopy górnicze lub korzystania z dodatkowych odpraw pieniężnych, przysługujących odchodzącym z wygaszanych kopalń górnikom – na mocy obecnej ustawy – do końca 2018 r.
Zgodnie z unijnymi regulacjami, w ciągu kolejnych pięciu lat publiczne środki na restrukturyzację górnictwa nie będą już przyznawane w ramach tzw. pomocy na zamknięcie kopalń (mogła ona być przyznana do końca 2016 r.), ale jako tzw. pomoc na pokrycie kosztów nadzwyczajnych. Łączną kwotę takiej pomocy w latach 2015-2023 oszacowano na 12 mld 671 mln 642,1 tys. zł.
Gdy w 2015 r. nowelizowano ustawę górniczą, limit wydatków budżetowych na lata 2015-2018 określono w niej na 7 mld zł, z przeznaczeniem na finansowanie likwidacji kopalni, zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, a także restrukturyzację zatrudnienia oraz pokrycie bieżących strat produkcyjnych przedsiębiorstwa. W ramach tego limitu jest również możliwe finansowanie naprawiania szkód, wywołanych przez zlikwidowany lub będący w trakcie likwidacji zakład górniczy.
„Bez nowelizacji ustawy (…) niemożliwe będzie finansowanie z budżetu państwa zarówno zadań wykonywanych w trakcie likwidacji kopalń, jak i działań polikwidacyjnych, naprawianie szkód górniczych oraz wypłacanie świadczeń osłonowych dla pracowników przebywających na urlopach górniczych oraz na urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, z uwagi na brak obowiązujących przepisów w tym zakresie” – czytamy w uzasadnieniu do przyjętego we wtorek przez rząd projektu nowelizacji.
Nowelizacja przepisów ma także pomóc kopalniom soli w Bochni i Wieliczce, dla których również konieczna była unijna notyfikacja pomocy publicznej. Obecne regulacje dotyczące pomocy publicznej dają możliwość stosowania jej w określonych przypadkach bez konieczności długotrwałego procesu notyfikacji, jednak aby skorzystać z takiego rozwiązania niezbędne jest dostosowanie krajowego prawa – stąd proponowana w projekcie nowelizacji zmiana niektórych przepisów Ustawy z 30 sierpnia 2013 r. o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów.
„Decyzja rządu o wydłużeniu okresu finansowania restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego przewiduje także możliwość uznania za dopuszczalną pomoc publiczną udzielaną z budżetu państwa kopalniom soli w Bochni i Wieliczce oraz Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, na podstawie bezpośrednio obowiązujących przepisów dotyczących pomocy publicznej” – wyjaśniło we wtorkowym komunikacie Ministerstwo Energii.
„Pomoc publiczna z budżetu państwa będzie mogła być udzielana tym podmiotom także na podstawie rozporządzenia europejskiego nr 65/2014 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym, przy zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej – bez konieczności prowadzenia długotrwałego procesu notyfikacji w Komisji Europejskiej” – podał resort. (PAP)
