Astronomowie, korzystając z danych z teleskopów kosmicznych Hubble`a i Keplera, ogłosili odkrycie pierwszego księżyca poza Układem Słonecznym.
Zaobserwowane ciało niebieskie znajduje się w oddalonym o 8000 lat świetlnych gwiazdozbiorze Łabędzia. Księżyc orbituje wokół planty, tzw. gazowego giganta, która okrąża gwiazdę Kepler-1625.
Odkrycia dokonano analizując dane z teleskopów Hubble`a i Keplera. Metoda polega analizie jasności światła i jego zmian. Występują one w trakcie tzw. tranzytów czyli przejścia planety czy innego ciała między obserwowaną gwiazdą a teleskopem. W przypadku księżyców sprawa jest o tyle trudniejsza, że zmiany jasności są dużo mniejsze i przez to trudniejsze do wykrycia.
Alex Teachey i David Kipping, astronomowie z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku zajmujący się poszukiwaniem egzoksiężyców, przeanalizowali dane z teleskopu Keplera, które potwierdziły istnienie 284 planet. Na ich podstawie wybrali planetę Kepler-1625b jako dającą największe szanse na odkrycie okrążającego ją księżyca.
Druga faza obserwacji polegała na wykorzystaniu największego obecnie kosmicznego teleskopu, teleskopu Hubble`a, do potwierdzenia odkrycia. Zespół naukowców spędził 40 godzin wykorzystując teleskop Hubble`a do obserwacji. Dzięki temu uzyskano dużo precyzyjniejsze dane dotyczące zmian jasności światła w trakcie tranzytu. Potwierdziły one, że w ślad za planetą Kepler-1625b przemieszcza się obiekt, który powinien być jego księżycem.
Alternatywnym wytłumaczeniem jest istnienie układu dwóch planet, aczkolwiek obserwacje teleskopem Keplera nie wykazało obecności innej planety. Może to być jednak związane z wykorzystywaną techniką obserwacji tranzytów. Mocną stroną tej hipotezy jest fakt, iż obserwowany księżyc musiałby być ogromny w porównaniu do tych obserwowanych w Układzie Słonecznym. Jego wielkość zbliżona jest bowiem do Neptuna.
Ta zagadka zostanie z pewnością rozwiązana wraz z pojawieniem się następcy teleskopu Hubble`a – kosmicznego teleskopu James`a Webb`a. Da on możliwość obserwacji dużo mniejszych i ciemniejszych ciał niebieskich. Jego wyniesienie w przestrzeń kosmiczną planowane jest na rok 2021.
Warto przypomnieć też o polskim akcencie w znajdowaniu planet i księżyców poza Układem Słonecznym. Pierwszym odkrywcą egzoplanety jest polski astronom Aleksander Wolszczan. Dokonał tego w 1991 roku analizując sygnały z pulsara PSR 1257+12.
(NASA)
