Francja pogrążyła się w żałobie. Na wieczny spoczynek w wieku 86 lat odszedł były prezydent Jacques Chirac. Urodzony jeszcze przed II wojną światową, zaangażowany w politykę generała Charlesa de Gaulle’a. Postać barwna nie tylko życia politycznego, ale i publicznego.
W okresie młodości służył we francuskiej armii, finalnie awansując na stopień porucznika. Uczestniczył w wojnie domowej w Algierii. Po wielu latach kolonializmu, afrykańskie państwo odzyskało niepodległość w 1962 roku. Trwająca osiem lat spirala przemocy i terroru mogła pochłonąć nawet milion ofiar.
Never forget that young Chirac had more swag than you !😢 pic.twitter.com/EN3kbJvUyV
— Vincent Oms (@VinceTouqueOne) September 26, 2019
Jednym z żołnierzy jego oddziału był syn polskich emigrantów, o czym Chirac zawsze wspominał w kontaktach z Polakami i w czasie swej prezydenckiej wizyty w Polsce.
Premier, mer, prezydent
Na szczyt politycznej drabiny zaczął piąć się wraz z powrotem do władzy Charlesa de Gaulle’a, u którego został członkiem sztabu osobistego. Służbę kontynuował w gabinetach kolejnych przywódców, aż dorobił się teki ministra rolnictwa.
Chirac dwukrotnie sprawował urząd premiera: w latach 1974-1976 i 1986-1988. W międzyczasie, na początku lat 80. został pierwszym po 105 latach nieistnienia tej funkcji merem Paryża. Urząd pełnił aż do 1995 roku. To z tego okresu zaczęły wychodzić na jaw pierwsze skandale, w których przewijał się Chirac.
Chodzi tu sprawy tzw. fikcyjnego zatrudniania. Na liście płac paryskiego merostwa znajdowały się przez lata osoby, które nigdy nie przekraczały jego progów. Zbadano 500 przypadków, ale w akcie oskarżenia potwierdzono tylko 21 z nich. Na liście znalazły się takie postacie jak żona ministra Michalina de Charette, brat innego ministra Franciszek Debré, syn byłego prezydenta i paryski radny Jan de Gaulle czy żona mera Dijon Maria Teresa Poujade.
W 2011 r. Chirac został skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu za „defraudację środków publicznych” i „nadużycie zaufania”. Chirac z wyrokiem zdecydowanie się nie zgodził, ale nie składał apelacji – jak wyjaśnił – z braku sił.
Groźby wobec Polski
Jako prezydent publicznie skrytykował Polskę za przyłączenie się do wojny w Iraku. Groził nawet wstrzymaniem akcesji Polski do Unii Europejskiej. – Stracili dobrą okazję do milczenia – mówił. Wcześniej, bo w 1996 roku, w Warszawie i Krakowie wiele razy powtarzał, że „Polska musi znaleźć się w UE przed końcem stulecia”, podczas gdy francuscy dyplomaci robili wszystko, by to przyjęcie opóźnić.
W ostatnich latach urzędowania Chirac bezskutecznie starał się zdezawuować kandydaturę Nicolasa Sarkozy’ego, którego wybór w 2007 r. definitywnie, jak uważają obserwatorzy francuskiego życia politycznego, zakończył erę gaullizmu.
Oceny prezydentury Chiraca są na ogół negatywne. Bardzo niepopularny pod koniec pierwszej i podczas drugiej kadencji, po odejściu ze stanowiska zyskał sympatię, a nawet miłość Francuzów, którzy w przeprowadzonym rok temu sondażu uznali go za „najlepszego prezydenta V Republiki”, „sympatycznego i bliskiego ludziom”.
Z Chiracem wiążą się również skandale obyczajowe, a wśród współpracownic dorobił się przydomku „Pan Trzy Minuty Wliczając Prysznic”. Był żonaty z Bernadette Chodron de Courcel, miał dwie córki.
Chirac zmagał się z problemami zdrowotnymi od 2005 roku, kiedy to doznał udaru mózgu. W związku z kłopotami zdrowotnymi od kilku lat prawie nie udzielał się publicznie.
