Prezydent Andrzej Duda zatwierdził we wtorek nową Strategię Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Strategia uwzględnia wszystkie aspekty, które wydarzyły się pomiędzy 2014 r., a dniem dzisiejszym. Także kwestie związane z epidemią – podkreślił prezydent.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP jest podstawowym dokumentem państwowym dotyczącym bezpieczeństwa i obronności.
Strategia wskazuje m.in. na aspekty polityczne, wojskowe, klimatyczne, zdrowotne i gospodarcze. Realizacji założeń dokumentu, w którym uwzględniono doświadczenia z pandemii koronawirusa, ma służyć przyjęcie ustawy o zarządzaniu bezpieczeństwie narodowym. Ustawa ma ustalić hierarchię dokumentów strategicznych i planistycznych dotyczących tych zagadnień. Wraz z zatwierdzeniem obecnej straciła moc Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 roku.
Inna rzeczywistość
W trakcie ceremonii podpisywania dokumentu prezydent Duda zwrócił uwagę, że ostatnia strategia powstała, gdy rzeczywistość Polski pod względem bezpieczeństwa militarnego, infrastrukturalnego, zdrowotnego była zupełnie inna.
„Ta strategia uwzględnia wszystkie aspekty, które w międzyczasie, pomiędzy grudniem 2014 r., a dniem dzisiejszym się wydarzyły” – zapewnił prezydent.
Dodał, że prace nad dokumentem trwały „do ostatniego dnia” i uwzględnia on także kwestie działań podczas epidemii.
Duda zauważył, że w 2014 r. na terenie Polski nie były jeszcze rozlokowane wojska NATO, później została w Polsce rozlokowana wschodnia flanka Sojuszu, co w ocenie prezydenta jest „oczywistym elementem bezpieczeństwa dla nas, państw bałtyckich i państw NATO południowej części Europy”.
„Nie mieliśmy wtedy współpracy w formacie Bukaresztańskiej Dziewiątki, współpracy infrastrukturalnej, politycznej i gospodarczej w ramach Trójmorza; tych nowych elementów, które pojawiły się w międzyczasie, a mają bardzo poważny związek z bezpieczeństwem w różnych jego aspektach” – ocenił Andrzej Duda.
Baltic Pipe
Prezydent zwrócił też uwagę, że w 2014 r. nie było jeszcze gazoportu w Świnoujściu. „Dzisiaj on jest. Dzisiaj rozbudowujemy go do 7,5 miliarda metrów sześciennych rocznie” – zaznaczył. Duda podkreślił, że Polska rozpoczyna również budowę gazociągu Baltic Pipe, który ma transportować do kraju gaz z Norwegii przez Danię.
„To są wielkie inwestycje w sektorze energetycznym, które mają nam gwarantować bezpieczeństwo, suwerenność także gazową, uniezależnienie od dotychczasowego monopolu, jaki miał rosyjski Gazprom” – zapewnił. Prezydent odniósł się do obowiązującej do 2022 r. umowy Polski z rosyjskim koncernem.
„Gaz, który importujemy z Rosji jest nam sprzedawany drożej, niż muszą za ten gaz płacić Niemcy. To oczywisty efekt tego, że nie byliśmy tutaj w pełni suwerenni, nie mięliśmy pełnej dywersyfikacji, byliśmy zmuszeni do tego, aby taki kontrakt podpisać” – mówił Andrzej Duda. Zaznaczył, że nowa Strategia przewiduje m.in. budowę interkonektorów gazowych wspólnie z państwami sąsiadującymi z Polską.
Wojsko
Prezydent podkreślił, że strategia zawiera również kwestie bezpieczeństwa militarnego. Zwrócił uwagę, że w ostatnich pięciu latach o 30 tys. żołnierzy zwiększyła się liczebność polskich sił zbrojnych; powstał także ich piąty rodzaj – Wojska Obrony Terytorialnej. Andrzej Duda zwrócił uwagę, że wzrosło również uposażenie żołnierzy.
„Zwiększyły się ogromnie nasze wydatki na obronność, to wzrost prawie o 40 proc. w stosunku do 2014 r.” – podkreślił. Wskazał, że podpisane zostały kontrakty, które mają prowadzić do modernizacji polskiej armii. Wymienił m.in. zakup systemów HIMARS, Patriot oraz myśliwców piątej generacji F-35.
Prezydent zwrócił uwagę, że modernizacja polskiej armii odbywa się również w oparciu o przemysł krajowy. Wskazał na wyposażanie wojska w armatohaubice Krab i moździerze Rak.
Największe zagrożenie – Rosja
Za najpoważniejsze zagrożenie w strategii autorzy uznają „neoimperialną politykę władz Federacji Rosyjskiej, realizowaną również przy użyciu siły militarnej”.
W Strategii zwrócono uwagę, że Rosja „intensywnie rozbudowuje ofensywny potencjał wojskowy”, systemy antydostępowe m.in. w regionie Morza Bałtyckiego, prowadzi też ćwiczenia wojskowe, których scenariusze zakładają konflikt z państwami NATO.
„Federacja Rosyjska prowadzi również działania poniżej progu wojny (o charakterze hybrydowym), niosące ryzyko wybuchu konfliktu (w tym niezamierzonego, wynikającego z gwałtownej eskalacji w rezultacie incydentu, szczególnie militarnego)” – czytamy w dokumencie.
Zwrócono też uwagę na cyberataki i dezinformację, które mają destabilizować Zachód. Według autorów „należy przyjąć, że Federacja Rosyjska będzie kontynuowała politykę podważania obecnego ładu międzynarodowego (…) w celu odbudowy pozycji mocarstwowej i stref wpływów”.
Cztery filary bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo oparto na czterech filarach, za które uznano bezpieczeństwo państwa i obywateli; osadzenie w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego; tożsamość i dziedzictwo narodowe oraz rozwój społeczny i gospodarczy.
Strategia zakłada zintegrowanie zarządzania bezpieczeństwem narodowym, w tym kierowania obroną państwa poprzez scalenie dotychczas funkcjonujących systemów kierowania bezpieczeństwem narodowym, zarządzania kryzysowego oraz cyberbezpieczeństwa.
System zarządzania kryzysowego
Koordynacji zarządzania bezpieczeństwem narodowym ma służyć ponadresortowy mechanizm w postaci komitetu Rady Ministrów odpowiedzialnego za sprawy polityk, strategii i programów w obszarze zarządzania bezpieczeństwem narodowym. Na nowo mają zostać określone role i kompetencje Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego i Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Strategia postuluje, by w przygotowania do zarządzania bezpieczeństwem narodowym włączyć marszałków Sejmu i Senatu.
Krajowy system zarządzania kryzysowego ma zostać dostosowany do systemu reagowania kryzysowego NATO, „tak aby obejmował również obszar konfliktu polityczno-militarnego i umożliwiał płynne przechodzenie od stanu pokoju do stanu kryzysu i stanu wojny”, dawał także narzędzia do przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń, w tym o charakterze hybrydowym.
Dokument zakłada dokonanie przeglądu, ustalenie hierarchii oraz wzajemne zależności dokumentów strategicznych i planistycznych oraz mechanizmów je implementujących. Ma zostać przygotowany i wdrożony system łączności na potrzeby zarządzania systemem bezpieczeństwa narodowego, w tym kierowania obroną państwa.
Wprowadzeniu kompleksowego, zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego oraz spójności planowania cywilnego i obronnego ma służyć ustawa o zarządzaniu bezpieczeństwem narodowym, której opracowanie zapowiada strategia.
Zwiększenie wydatków obronnych
Zakłada ona też zwiększenie zdolności sił zbrojnych do odstraszania i obrony; postuluje przy tym zwiększenie wydatków obronnych do 2,5 proc. PKB w 2024 r. (według ustawy o modernizacji i finansowaniu sił zbrojnych ustawowo ten poziom ma być osiągnięty w 2030). Za niezbędne uznaje wypracowanie zdolności do obrony powietrznej, w tym przeciwrakietowej. Przewiduje także uzupełnianie obsady etatów i wyposażenie wojska w sprzęt „do zakładanych poziomów” oraz zwiększenie mobilności wojsk.
Bezpieczeństwo energetyczne
Za kluczowe strategia uznaje zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Zauważa, że „rynki Polski oraz innych państw regionu Europy Środkowej i Bałkanów są zdominowane przez dostawy gazu i ropy naftowej z Federacji Rosyjskiej”, a projekty takie jak Nord Stream 2 „wzmocnią zależność państw tych regionów od surowca ze Wschodu”, niosą też ryzyko wykorzystywania dostaw gazu do wywierania nacisku politycznego.
Zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państwa, „opartego o tradycyjne źródła energii”, ma służyć dywersyfikacja dostaw ropy i gazu, a także „rozwijanie rozproszonych źródeł energii elektrycznej, w sposób zrównoważony, z dostosowaniem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego do charakterystyki pracy tych źródeł”.
Neutralność klimatyczna
Strategia zakłada dostosowanie polityki państwa do celów klimatycznych uzgodnionych na forum międzynarodowym i osiągnięcie neutralności klimatycznej „w sposób uwzględniający specyfikę kraju”.
Bezpieczeństwu ekologicznemu mają służyć „warunki do skutecznego egzekwowania przepisów w zakresie ochrony środowiska”. Za konieczną strategia uznaje także „spójną politykę ochrony, odbudowy i zagospodarowania zasobów wodnych z uwzględnieniem bezpieczeństwa żywnościowego kraju”.
Postuluje także, by „zintensyfikować działania na rzecz walki ze smogiem, rozwijać elektromobilność i wykorzystanie paliw alternatywnych, wspierać rozwój energetyki opartej na wykorzystaniu bezemisyjnych źródeł energii oraz usprawnić gospodarkę odpadami”.
Autorzy dostrzegają zagrożenie związane ze „postępującymi zmianami klimatu, które mogą powodować np. długotrwałe susze, a także na zanieczyszczenie powietrza”.
Zagrożenia epidemiczne
Strategia zwraca też uwagę na zagrożenia takie jak obecna pandemia koronawirusa – zaleca rozwijanie zdolności do przeciwdziałania zagrożeniom epidemicznym – oraz na konieczność przygotowania procedur i zapewnienia wystarczająco licznego medycznego oraz ilości środków ochronnych.
Jednym z celów strategii jest zwiększenie bezpieczeństwa ekonomicznego, w tym finansowego przez działania zwiększające odporność na międzynarodowe kryzysy finansowe, zwłaszcza poprzez wzmacnianie stabilności systemu finansów publicznych, „przy jednoczesnym zapewnieniu warunków do stabilnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego”.
Strategia zaleca realizowanie programu rozwoju śródlądowych dróg wodnych i budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego.
Za niezbędne uznano zwiększanie nakładów na badania i rozwój do poziomu średniej europejskiej oraz praktyczne wykorzystanie efektów tych prac. Zwiększeniu kompetencji technologicznych ma służyć promowanie nauk ścisłych.
W myśl strategii należy wprowadzić „kompleksową politykę migracyjną, skoordynowaną z polityką bezpieczeństwa, polityką gospodarczą i społeczną”, uwzględniającą potrzeby rynku pracy, integrację migrantów i „przeciwdziałanie możliwym zagrożeniom porządku i bezpieczeństwa publicznego”.
Bezpieczeństwu narodowemu mają służyć także „umacnianie tożsamości narodowej i strzeżenie dziedzictwa narodowego”. Dokument wskazuje także na takie wartości jak „demokratyczne państwo prawa, solidarność, ład międzynarodowy oparty na zasadach prawa międzynarodowego oraz ochrona środowiska”.
Cały dokument Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej dostępny w TYM miejscu.
Źródło: PAP | prezydent.pl | Nczas
