Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” skierowało w czwartek pismo do najwyższych władz litewskich, w którym wyraziło „kategoryczny sprzeciw” wobec proponowanych zmian uderzających w nauczanie języka ojczystego w szkołach polskich.
„Kategorycznie nie zgadzamy się z przewidzianymi w projekcie zmianami w szkolnictwie średnim i oczekujemy”, że przygotowywany projekt uwzględni potrzeby mniejszości narodowych, w tym Polaków na Litwie – napisano w liście, który został skierowany do prezydenta Litwy Gitanasa Nausedy, premier Ingridy Szimonyte oraz ministerstwa oświaty, nauki i sportu.
W zgłoszonym do konsultacji projekcie litewskiego resortu oświaty zaproponowano m.in. wykreślenie języka ojczystego z listy przedmiotów obowiązkowych w ostatnich dwóch klasach (11. i 12.) w szkołach mniejszości narodowych. Zgodnie z projektem język ojczysty w tych szkołach byłby do wyboru w grupie języków obcych.
„Problem polega na tym, że w naszych polskich szkołach w odróżnieniu od języków obcych, język polski na maturze nie jest egzaminem obowiązkowym. Dlatego uczniowie, dokonując wyboru oczywiście wybiorą przedmiot, z którego będą zdawali egzamin” – powiedział prezes Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” Józef Kwiatkowski. Zwrócił uwagę, że „pomniejszanie rangi języka polskiego, spychanie go na margines spowoduje, że szkoły mniejszości narodowych mogą stracić rację bytu”.
W piśmie „Macierzy Szkolnej” do litewskich władz podkreślono, że proponowane zmiany są sprzeczne z traktatem polsko-litewskim o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy zawartym w 1994 roku, z deklaracją o edukacji polskiej mniejszości narodowej w Republice Litewskiej i litewskiej mniejszości narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej, którą podpisali szefowie resortów oświaty obu krajów w 2019 roku oraz z podpisanym rok później harmonogramem realizacji tej deklaracji.
Harmonogram przewiduje m.in. przywrócenie w 2022 roku obowiązku zdawania na maturze egzaminu z języka ojczystego w szkołach mniejszości narodowych. Taki obowiązek zlikwidowano w 2000 roku, co pogorszyło poziom nauczania języka polskiego w szkołach polskich.
W ramach konsultacji, które potrwają do 3 maja, pisma z wyrazami dezaprobaty dla proponowanych zmian wystosowały do litewskiego resortu oświaty również Zrzeszenie Polonistów na Litwie, Forum Rodziców Szkół Polskich Rejonu Solecznickiego, Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy i rady poszczególnych szkół.
„Propozycje ministerstwa są skandaliczne, krzywdzące i przykro, że wpłynęły tuż przed polsko-litewskimi obchodami 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja” – oceniła w prezes Forum Rodziców Szkół Polskich Rejonu Solecznickiego Renata Cytacka.
Na Litwie działa 70 szkół z polskim językiem nauczania, do których uczęszcza około 12 tys. dzieci.
Aleksandra Akińczo (PAP)
