Powrót Tuska, „lex TVN” i stan wyjątkowy przy granicy z Białorusią. Polityczne podsumowanie 2021 roku [CZĘŚĆ 2]

Zdjęcie ilustracyjne. / foto: PxHere
Zdjęcie ilustracyjne. / foto: PxHere
REKLAMA
Wprowadzenie stanu wyjątkowego w pasie przygranicznym z Białorusią w związku z presją migracyjną, powrót Donalda Tuska do krajowej polityki, weto prezydenta Andrzeja Dudy do ustawy medialnej – to niektóre z wydarzeń politycznych, które zdominowały mijający 2021 r. Przypominamy, co działo się w drugim półroczu.

O najważniejszych wydarzeniach pierwszego półrocza możecie przeczytać TUTAJ.

LIPIEC

01.07. – Premier Mateusz Morawiecki ogłosił w Borczu (Pomorskie) start rządowego funduszu Polski Ład. Poinformował, że fundusz to 20 miliardów złotych w pierwszej, pilotażowej transzy. Dodał, że to bezprecedensowe, niespotykane w historii Polski wsparcie na poziomie od 80 do aż 95 proc. finansowania inwestycji.

REKLAMA

03.07. – Podczas Rady Krajowej Platformy Obywatelskiej szef PO Borys Budka ogłosił, że przekazuje stery w partii Donaldowi Tuskowi. Budka złożył też rezygnację z funkcji szefa PO, a była premier Ewa Kopacz i europoseł Bartosz Arłukowicz z funkcji wiceprzewodniczących. Na wiceprzewodniczących PO zostali wybrani Tusk i Budka; zadania przewodniczącego Platformy wykonuje od tego momentu Donald Tusk.

– Jarosław Kaczyński został ponownie wybrany na prezesa Prawa i Sprawiedliwości podczas Kongresu tej partii. Po ogłoszeniu wyników zapowiedział, że po raz ostatni staje na czele PiS.

07.07. – grupa posłów PiS wniosła do Sejmu projekt zmiany ustawy o radiofonii i telewizji tzw. nowelizację ustawy medialnej. W projekcie wskazano m.in, że „koncesja na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych może być udzielona osobie zagranicznej, której siedziba lub stałe miejsce zamieszkania znajduje się w państwie członkowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego, pod warunkiem, że taka osoba zagraniczna nie jest zależna od osoby zagranicznej, której siedziba lub stałe miejsce zamieszkania znajduje się w państwie niebędącym państwem członkowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego”.

W debacie publicznej często padają oceny, że projekt jest skierowany przeciwko stacji TVN, której właścicielem jest amerykański koncern Discovery, ale zarządza stacją za pośrednictwem spółki Polish Television Holding BV, zarejestrowanej w Holandii. Złożenie projektu wywołało sprzeciw opozycji, stacji TVN, a także spowodowało liczne krytyczne komentarze z zagranicy, w tym z USA. Sejmowa komisja przeprowadziła pierwsze czytanie projektu pod koniec lipca. 11 sierpnia nowela została uchwalona; we wrześniu Senat zdecydował o jej odrzuceniu. 17 grudnia Sejm odrzucił weto Senatu. Prezydenta Andrzej Duda 27 grudnia zawetował tzw. lex TVN. Nowelizacja trafi teraz do Sejmu.

08.07. – Sejm powołał prof. Marcina Wiącka na Rzecznika Praw Obywatelskich. Nowy RPO został wybrany w szóstej próbie, kilka miesięcy po upływie kadencji Adama Bodnara. Wiącek został zgłoszony przez klub Koalicja Polska – PSL, UED, Konserwatyści, klub Lewicy, klub Prawo i Sprawiedliwość, oraz koła: Polska 2050 i Polskie Sprawy. Po decyzji Sejmu ws. nowego RPO wybór ten zaakceptował Senat i Wiącek po złożeniu ślubowania pod koniec lipca objął urząd.

14.07. – Polska została zobowiązana do natychmiastowego zawieszenia stosowania przepisów krajowych odnoszących się w szczególności do uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Decyzję o zastosowaniu środków tymczasowych podjęła wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE Rosario Silva de Lapuerta. Komisji Europejska wniosła 1 kwietnia 2021 r. skargę do TSUE uznawszy, że obowiązujące polskie przepisy naruszają prawo Unii. Według KE, nowelizacja m.in. Prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Sądzie Najwyższym, która weszła w Polsce w lutym 2020 r. „zakazała wszystkim sądom krajowym badania spełnienia wymogów Unii dotyczących niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy”.

22.07. – Były przewodniczący PO, wiceszef partii Borys Budka został wybrany przez aklamację, na wniosek lidera PO Donalda Tuska, szefem klubu Koalicji Obywatelskiej. Wcześniej rezygnację z tej funkcji złożył Cezary Tomczyk.

30.07. – Do sejmowej komisji regulaminowej i spraw poselskich wpłynął wniosek ws. uchylenia immunitetu prezesowi NIK Marianowi Banasiowi. Z wnioskiem o uchylenie immunitetu prezesowi NIK wystąpił do marszałek Sejmu Prokurator Generalny. Śledczy chcą postawić Banasiowi kilkanaście zarzutów, w tym podania nieprawdy w oświadczeniach majątkowych. 10 sierpnia komisja zdecydowała, że zwróci się do prokuratury z wnioskiem o udostępnienie akt postępowania prowadzonego ws. Mariana Banasia. Do czasu otrzymania akt posiedzenie komisji zostało przerwane.

– W Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie prezydenta, wprowadzające podwyżki m.in. dla premiera, marszałków Sejmu i Senatu, członków rządu i parlamentarzystów. Premier i marszałkowie będą zarabiać ponad 20 tys. zł miesięcznie, a posłowie po 12 tys. zł.

SIERPIEŃ

6.08. – I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska wydała zarządzenia ograniczające działalność Izby Dyscyplinarnej w odniesieniu do sędziów; to pokłosie lipcowej decyzji TSUE ws. zawieszenia postępowań Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego wobec sędziów.

7.08. – Zarząd Porozumienia Jarosława Gowina oświadczył, że nie poprze zmian podatkowych, zmian w finansowaniu samorządów i zmian w prawie medialnym bez uwzględnienia ich postulatów. Od tego uzależniamy nasze pozostanie w Zjednoczonej Prawicy – przekazano.

10.08. – Premier Mateusz Morawiecki skierował do prezydenta dymisję wicepremiera, ministra rozwoju, pracy i technologii Jarosława Gowina. Gowin i członkowie Porozumienia pracowali w niewystarczającym tempie nad projektami zawartymi w Polskim Ładzie oraz podejmowali „nierzetelne działania” dotyczące reformy podatkowej – uzasadniono. W odpowiedzi Gowin oświadczył, że jego dymisja wynika „z wierności programowi Zjednoczonej Prawicy” oraz „jest de facto zerwaniem koalicji rządowej i końcem ZP”.

Dzień później Andrzej Duda odwołał Jarosława Gowina z funkcji wicepremiera i szefa Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii. W reakcji na tę decyzje partia opuściła koalicję Zjednoczonej Prawicy.

14.08. – Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu Postępowania Administracyjnego przewidującą m.in., że po upływie 30 lat od wydania decyzji administracyjnej niemożliwe będzie wszczęcie postępowania w celu jej zakwestionowania, np. w sprawie odebranego przed laty mienia.

W odpowiedzi szef izraelskiego MSZ Jair Lapid nazwał ustawę „niemoralną” i „antysemicką”. Lapid polecił charge d’affaires ambasady Izraela w Warszawie, aby „natychmiast wrócił do Izraela na konsultacje, na czas nieokreślony”. Zasugerował też, by ambasador Polski w Izraelu Marek Magierowski przedłużył wakacje i nie wracał do kraju urzędowanie. Dzień później polski MSZ poinformował, że – w reakcji na nieuzasadnione działania Izraela – ambasador RP w Izraelu do odwołania pozostanie w kraju.

22.08. – MSZ poinformował – w związku z trudną sytuację migrantów przebywających na terytorium Białorusi – skierował do białoruskiego odpowiednika notę dyplomatyczną, deklarującą gotowość skierowania na miejsce konwoju z pomocą humanitarną. Strona polska poinformowała później, że Białoruś odmówiła wpuszczenia konwoju.

23.08. – Szef MON Mariusz Błaszczak poinformował, że rozpoczną się prace nad budową płotu na granicy polsko-białoruskiej; jak przekazał, będzie on zbudowany z zasieków i będzie miał 2,5 m wysokości.

30.08. – Odbyło się posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone przygotowaniom do nowego roku szkolnego. „Jestem absolutnie przeciwnikiem obowiązkowego szczepienia; uważam, że spowoduje to niepokoje społeczne, to kwestia odpowiedzialności ludzi i każdy tę odpowiedzialność powinien ponosić sam” – mówił prezydent Andrzej Duda.

WRZESIEŃ

2.09. – Prezydent Andrzej Duda wydał rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego w przygranicznym pasie z Białorusią, czyli na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego. Pas ten objął 183 miejscowości (115 w woj. podlaskim i 68 w woj. lubelskim) bezpośrednio przylegające do granicy. Konieczność wprowadzania stanu wyjątkowego prezydent i rząd uzasadniali sytuacją na granicy z Białorusią, gdzie reżim Alaksandra Łukaszenki prowadzi „wojnę hybrydową” oraz rosyjskimi ćwiczeniami wojskowymi Zapad. 6.09 Sejm nie uchylił rozporządzenia prezydenta o wprowadzeniu stanu wyjątkowego. Wnioski w tej sprawie złożyły Lewica i Koalicja Obywatelska.

15.09. – Komitet Polityczny PiS przyjął uchwałę ws. przynależności Polski do Unii Europejskiej oraz suwerenności RP, wykluczającą możliwość Polexitu.

20.09. – Ze względu na niezaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów, Polska została zobowiązana przez Trybunał Sprawiedliwości UE do zapłaty na rzecz Komisji Europejskiej okresowej kary pieniężnej w wysokości 500 tys. euro dziennie.

„Polski rząd nie zamknie kopalni KWB Turów; wstrzymanie jej prac zagrozi stabilności polskiego systemu elektroenergetycznego; kara finansowa, o której mówi TSUE jest nieproporcjonalna do sytuacji i nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym” – oświadczył rzecznik prasowy rządu Piotr Müller.

30.09. – Sejm zgodził się na przedłużenie o 60 dni, do 30 listopada, stanu wyjątkowego na części obszaru województw podlaskiego i lubelskiego, przy granicy z Białorusią.

PAŹDZIERNIK

1.10. – Prezydent Andrzej Duda podpisał rozporządzenie przedłużające o 60 dni stan wyjątkowy w części województw podlaskiego i lubelskiego, przy granicy z Białorusią.

– była poseł Lewicy Monika Pawłowska wstąpiła do Klubu Parlamentarnego PiS.

8.10. – Charge d’affaires Ambasady Republiki Białorusi w Polsce Alaksandr Czasnouski został wezwany do polskiego MSZ w związku z incydentami na granicy polsko-białoruskiej, m.in. strzałami w kierunku patrolu Straży Granicznej.

12.10. – Prezes PiS Jarosław Kaczyński poinformował, że ministrem sportu zostanie poseł Kamil Bortniczuk (Partia Republikańska), a poseł Łukasz Mejza (niezrz.) – wiceministrem tego resortu.

LISTOPAD

2.11. – Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej. Zakłada ona, że na polskiej granicy stanowiącej granicę zewnętrzną UE powstanie bariera zabezpieczająca przed nielegalną migracją. Zapora ma kosztować łącznie 1 mld 615 mln zł.

4.11. – Prezes NBP Adam Glapiński został laureatem specjalnej Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP za utrzymanie stabilności systemu bankowego w kryzysie spowodowanym tzw. pandemią wirusa SARS-CoV-2.

– prezydent Andrzej Duda podpisał inicjatywę ustawodawczą dot. projektu ustawy o sądach pokoju oraz projektu ustawy – przepisów wprowadzających ustawę o sądach pokoju.

11.11. – W całym kraju odbyły się uroczystości z okazji Święta Niepodległości. Prezydent Andrzej Duda odznaczył cztery osoby Orderem Orła Białego: działaczkę podziemnej Solidarności, współzałożycielkę Wolnych Związków Zawodowych Joannę Dudę-Gwiazdę, działacza opozycji demokratycznej w PRL i kapelana Solidarności ks. Stanisława Małkowskiego, poetę Leszka Długosza oraz poetę i wydawcę Jana Polkowskiego. Centralne obchody rocznicowe odbyły się w przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Ulicami Warszawy przeszedł Marsz Niepodległości.

23.11. – Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ustanowieniu 27 grudnia nowego święta państwowego – Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

30.11. – Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o ochronie granicy państwowej, która umożliwiła m.in. wprowadzenie zakazu przebywania w strefie nadgranicznej.

GRUDZIEŃ

08.12. – Wiceminister sportu Łukasz Mejza zorganizował konferencję prasową, podczas której przekonywał, że publikacja Wirtualnej Polski z listopada – o tym, że w przeszłości jego firma proponowała kosztowne leczenie chorych m.in. na raka metodami, które uznawane są za niesprawdzone i niebezpieczne – jest wymierzonym w niego atakiem, którego prawdziwym celem jest obalenie rządu Zjednoczonej Prawicy. Dwa dni później Mejza zawiesił swój udział w pracach MSiT. Wystąpił również do marszałek Sejmu o urlop z wykonywania obowiązków poselskich.

17.12. – Media doniosły o dezercji i ucieczce na Białoruś polskiego żołnierza służącego na granicy – to Emil Cz. z 11. Mazurskiego Pułku Artylerii. Dowódca Operacyjny RSZ gen. Tomasz Piotrowski przyznał, że mamy do czynienia z dezercją. MON podało informację, że przełożeni żołnierza, zostali – decyzją szefa MON Marusza Błaszczaka – odwołani ze stanowisk, są to: dowódca baterii, dowódca plutonu i dowódca 2. dywizjonu w Węgorzewie.

20.12. – Amerykańska agencja prasowa Associated Press podała, że działająca przy Uniwersytecie w Toronto grupa Citizen Lab potwierdziła, że mec. Roman Giertych i prokurator Ewa Wrzosek byli inwigilowani przy pomocy opracowanego przez izraelską spółkę NSO Group oprogramowania Pegasus; badacze nie byli jednak w stanie wskazać, kto dokładnie stoi za szpiegowaniem, ale podkreślono, że jedynymi klientami izraelskiej firmy są rządowe agencje. Trzy dni później pojawiła się podobna informacja dotycząca senatora KO Krzysztofa Brejzy.

Rzecznik prasowy ministra koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn oświadczył, że „sugestie, iż polskie służby wykorzystują metody pracy operacyjnej do walki politycznej, są nieuprawnione”. Podkreślił, że „w Polsce kontrola operacyjna jest prowadzona w uzasadnionych i opisanych prawem przypadkach, po uzyskaniu zgody Prokuratora Generalnego i wydaniu postanowienia przez sąd”. Dzień później szef resortu sprawiedliwości i Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro zapewniał, że „nie ma żadnej wiedzy, aby w Polsce były podejmowane bezprawne działania służące inwigilacji obywateli”.

24.12. – Premier Mateusz Morawiecki odwołał Łukasza Mejzę z funkcji wiceministra sportu i turystyki. Mejza poinformował o tym, że podał się do dymisji w mediach społecznościowych dzień przed wigilią Bożego Narodzenia. Zapowiedział jednocześnie, że nadal będzie wspierał obóz Zjednoczonej Prawicy. Podkreślił też, że decyzję o dobrowolnym podaniu się do dymisji podjął „w poczuciu odpowiedzialności za Polskę i obóz Zjednoczonej Prawicy, doskonale rozumiejąc przy tym twarde reguły politycznej gry i coraz poważniejsze zagrożenie oddania władzy w ręce politycznych bandytów z opozycji”.

27.12. – Prezydent Andrzej Duda zawetował nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji. „Większość moich rodaków nie chce kolejnych sporów i moim zadaniem jako prezydenta jest w taki sposób działać, aby tych sporów uniknąć” – podkreślił Duda tłumacząc swoją decyzję o zawetowaniu ustawy medialnej. „Gdyby ustawa medialna zaczęła obowiązywać mielibyśmy kolejny spór. Polska znalazłaby się w sporze arbitrażowym z firmą, która uważałaby się poszkodowaną tą sytuacją (chodzi o amerykańskich właścicieli telewizji TVN – PAP). Oznaczałoby to koszty dla Polski, na pewno koszty nie małe, bo kwestia wartości (stacji telewizyjnej TVN – PAP), które wchodzą w grę to są miliardy dolarów. Po co nam kolejny problem” – dodał prezydent.

Źródło: PAP

REKLAMA