W Uzbekistanie wprowadzono na miesiąc stan wyjątkowy. Dotyczy autonomicznej Republiki Karakałpackiej, gdzie doszło do demonstracji antyrządowych. Zmusiło to 2 lipca uzbeckiego prezydenta Shavkata Mirziyoyeva do rezygnacji z planów ograniczenia autonomii Republiki.
Rzecznik prezydenta podał, że stan wyjątkowy ma na celu „zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom” i „przywrócenie rządów prawa” w autonomicznej republice – to terytorium w północno-zachodniej części kraju. Dekret o stanie wyjątkowym wszedł w życie od niedzieli 3 lipca i potrwa do 2 sierpnia.
Próba zdobycia budynku władz
W sobotę władze Uzbekistanu poinformowały, że dzień po antyrządowej demonstracji dokonały serii aresztowań. „Grupa składająca się z organizatorów zamieszek i osób, które aktywnie sprzeciwiały się egzekwowaniu prawa, została aresztowana” – informowały władze.
Uczestnicy piątkowego wiecu protestowali przeciwko planom reformy konstytucyjnej, które zmieniłyby status Karakałpacji. To autonomiczne terytorium zamieszkane przez Karakałpaków, mniejszość etniczną z własnym językiem. Policja rozpędziła demonstrantów po tym, jak niektórzy z nich po marszu i wiecu na centralnym rynku miasta próbowali szturmować budynki władz lokalnych w stolicy regionu, Nukusie.
Bez suwerenności?
Na miejsce przybył prezydent Mirziyoyev. Informowano, że w trakcie tłumienia protestów przez policję były ofiary śmiertelne. Protesty społeczne są tu rzadkością, a władza mocno autorytarna. Uzbekistan graniczy m.in. z Kazachstanem i Afganistanem.
W obecnej uzbeckiej konstytucji Karakałpacja jest określony jako suwerenna republika w ramach Uzbekistanu, z prawem do secesji w drodze referendum. W projekcie zmienionej konstytucji, która ma być poddana pod referendum, suwerenność Karakałpacji lub prawo do secesji nie są już wyraźnie wymienione.
Cała zmiana konstytucji ma jednak pozwolić Mirziyoyevowi rządzić przez kolejne lata. Projekt zakłada wydłużenie kadencji prezydenta z lat pięciu do siedmiu, co spowoduje reset kadencji Mirziyoyeva i pozwoli mu ubiegać się o dwie kolejne kadencje.
Republika autonomiczna Karakałpaków zajmuje ponad 35 proc. całego terytorium kraju. Jednak tylko około 1,8 mln z całej populacji Uzbekistanu liczącej około 35 mln mieszka w tym regionie. Karakałpacy są muzułmańskimi sunnitami, a używany przez nich język karakałpacki jest bliski kazachskiemu i kirgiskiemu.
❗️Karakalpakstan, daytime video
Security forces carried out a real massacre in the streets. According to local media there were injuries and deaths.
In #Karakalpakstan Internet has been cut off and mobile communication is working intermittently, so many videos appear only now. pic.twitter.com/Vy9G93nIV1
— NEXTA (@nexta_tv) July 2, 2022
Uzbekistan 3rd July 2022
Protests against amendments to the Uzbek constitution continue for a second day in #Ouzbekistan. #uzbekistan #Karakalpakhstan #Nukus #protests #BreakingNews #Узбекистан #Karakalpakstan pic.twitter.com/NF87B9q5fO
— WeAreProtestors (@WeAreProtestors) July 3, 2022
Źródło: AFP/ PAP
