Zmianą wart, apelem pamięci i złożeniem wieńców na Grobie Nieznanego Żołnierza uczczono 20 września rocznicę powstania NSZ. Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk przypomniał, że Narodowe Siły Zbrojne były formacją zbrojną, która na równi traktowała walkę z dwoma okupantami.
Kasprzyk dodał, że żołnierze podziemia narodowego najlepiej odczytali zagrożenie, które płynęło ze wschodu i zachodu, a także zwalczali polskojęzyczne organizacje komunistyczne dążące do podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu: „Nie rozróżniali, który z okupantów jest lepszy lub gorszy. Nie podchodzili do sprawy tak jak wielu ówczesnych, którzy myśleli, że sojusznik naszych sojuszników jest naszym przyjacielem. Od początku wiedzieli, że sowiecka Rosja i jej ekspozytura w okupowanym kraju są tak samo groźne jak niemiecka III Rzesza. Walczyli więc z jednymi i drugimi”.
List do zgromadzonych wystosowała także marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek. Napisała, że „żołnierzom NSZ jesteśmy winni niezatartą pamięć i szacunek”.
Podczas uroczystości uhonorowano zasłużonych weteranów NSZ. Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości uhonorowano za zasługi dla niepodległości Polski mjr. Leopolda Dmochowskiego „Sęka” – żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, aresztowanego i torturowanego przez komunistyczną bezpiekę. Medalami Pro Bono Poloniae uhonorowano urodzonego w 1924 r. mjr Maksymiliana Kowalewskiego „Junaka” dowódcę plutonu w II Okręgu Mazowsze Północ NSZ, więźnia komunistycznej bezpieki oraz ppor. Józefa Gutowskiego „Szpaka”, żołnierza powojennego podziemia, łącznika oddziału NSZ z Kolna na Podlasiu.
Podczas uroczystości modlili się duchowni katolickich, prawosławnych i ewangelickich ordynariatów i duszpasterstw polowych. Odmówili modlitwy za poległych i zmarłych żołnierzy NSZ. Uroczystość zakończył Apel Pamięci.
Działająca w konspiracji, w okresie II wojny i po jej zakończeniu, formacja wojskowa obozu narodowego – Narodowe Siły Zbrojne powstała 20 września 1942 r. na mocy rozkazu płk Ignacego Oziewicza „Czesława”, pierwszego komendanta głównego formacji. NSZ zostały utworzone w wyniku połączenia Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy i części Narodowej Organizacji Wojskowej, która nie podporządkowała się umowie scaleniowej z AK. Przez jej szeregi przeszło około 75 tys. Polaków.
💬 "Historia przyznała Wam rację" – mówił generał Stanisław Maczek na spotkaniu z weteranami NSZ. "Jesteście wyrzutem sumienia i będziecie wrogami na zawsze bo chcieliście 🇵🇱 obronić przed czerwoną zarazą". Dziś w 80.rocznicę powstania Narodowych Sił Zbrojnych oddajemy Wam hołd! pic.twitter.com/3BkuQn5y24
— UdSKiOR (@Kombatanci) September 20, 2022
Źródło: PAP
