Do biura Rzecznika Praw Obywatelskich masowo wpływają skargi obywateli sprawach dotyczących uiszczania opłat abonamentowych. Dotyczą one zarówno kwestii systemowych, jak i konkretnych nieprawidłowości związanych z procedurą egzekwowania opłat abonamentowych przez Pocztę Polską. Prof. Marcin Wiącek interweniuje u premiera Mateusza Morawieckiego.
Zgłaszane przez obywateli problemy dotyczą zarówno kwestii systemowych, znajdujących się we właściwości Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak i nieprawidłowości w funkcjonowaniu Poczty Polskiej nadzorowanej przez Ministra Infrastruktury czy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Automatyczna egzekucja
Skarżący zwracają też uwagę na szereg nieprawidłowości związanych z procedurą egzekwowania opłat abonamentowych. Chodzi m.in. o automatyczne i masowe kierowania przez Pocztę Polską spraw obywateli do egzekucji zaległego abonamentu.
Problem ten dotyczy w szczególności osób starszych, schorowanych, z niepełnosprawnościami, znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Niejednokrotnie nie wiedzą one, w jaki sposób i gdzie mogą szukać pomocy prawnej.
Często zdarzało się, że Poczta Polska wzywała do zapłaty zaległych opłat abonamentowych, bez dokładnego sprawdzenia, czy są one zasadne. Przykładowo, wezwania takie były kierowane do osób, które już dawno zgłosiły zaprzestanie używania odbiornika z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania.
W postępowaniu egzekucyjnym żądano przedstawienia dokumentów dotyczących skutecznego wyrejestrowania odbiornika po upływie kilkunastu lat – nawet w przypadku osób, które przestały korzystać z odbiornika, bo wyprowadziły się za granicę.
Poczta stoi na stanowisku, że obywatel musi bezterminowo przechowywać dokument (dowód) wyrejestrowania odbiornika, pomimo tego, że zaległości z tytułu opłat abonamentowych przedawniają się po upływie 5 lat, od końca roku w którym upłynął termin płatności.
RPO zwraca uwagę, że niektóre sądy nie zgadzają się z takim stanowiskiem i wprost wskazują, że skoro termin przedawnienia wynosi 5 lat, to nie sposób wymagać od strony, aby przechowywała w nieskończoność dokument wyrejestrowania odbiornika. Sądy wskazują, że prowadzi to do naruszenia zasady równości stron.
Ze skarg wynika, że zdarzały się sytuacje, gdy żądania zapłaty kierowane przez Pocztę Polską obejmowały okresy, kiedy opłata była już nienależna. Miały też miejsce przypadki wysyłania upomnień na niewłaściwy adres lub pomyłkowo do osób o zbieżnych imionach i nazwiskach.
RPO zwraca uwagę na przypadek, gdy Poczta Polska wystosowała do obywatela żądanie zapłaty opłat abonamentowych, pomimo tego, że w sprawie w ogóle nie doszło do zarejestrowania odbiornika.
Zajęcie rachunku bankowego, egzekucja pomimo zapłaty
Do Biura RPO zgłaszały się również osoby, którym zajęto rachunek bankowy, pomimo formalnie zawieszonego postępowania egzekucyjnego. Sygnalizowane były też sprawy wszczęcia egzekucji zaległości w opłatach abonamentowych, mimo tego, że opłata została faktycznie uiszczona.
Kilkakrotnie odnotowano przypadki, w których przez błąd systemu teleinformatycznego, nie uwzględniono tego, że osoba jest z mocy ustawy zwolniona z opłat (m.in. z uwagi na ukończenie 75 lat) albo fakt dokonania wyrejestrowania odbiornika.
W innej ze spraw, pomimo tego, że skarżąca (osoba starsza i schorowana) dopełniła formalności wymaganych do korzystania ze zwolnienia od uiszczania opłaty abonamentowej, Poczta Polska domagała się zapłaty zaległości abonamentowych.
RPO: System opłat abonamentowych wymaga kompleksowych zmian
W ocenie RPO konieczne jest podjęcie przez ustawodawcę działań, które doprowadziłyby do kompleksowych zmian aktualnego stanu prawnego. Od siebie dodamy, że jeszcze większym ułatwieniem byłaby po prostu likwidacja abonamentu RTV i brak dotacji dla mediów publicznych.
Pomimo wielokrotnych zapowiedzi reformy systemu opłat abonamentowych, przedstawiania różnych koncepcji w tym temacie, problem do dziś pozostaje aktualny. Niestety nie ma też wyraźnych perspektyw na jego szybkie rozwiązanie.
Pilnych systemowych działań naprawczych wymagają też dostrzeżone nieprawidłowości w funkcjonowaniu Poczty Polskiej i KRRiT.
W związku z powyższym, RPO Marcin Wiącek prosi premiera Mateusza Morawieckiego o ustosunkowanie się do sygnalizowanych przez Rzecznika kwestii.
Oficjalny dokument można zobaczyć w tym miejscu
Ile wynosi podatek (opłata) za abonament RTV?
Niedawno w Monitorze Polskim opublikowano rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji dotyczące wysokości opłat za abonament radiowo-telewizyjny w 2023 roku. Podatek wzrośnie aż o kilkanaście procent.
Osoby, które posiadają samo radio zapłacą od stycznia 2023 roku nie 7,50 zł, a 8,70 zł miesięcznie (wzrost o 16 proc.), natomiast, ci którzy mają i radio i telewizor, albo sam telewizor będą musieli miesięcznie oddawać nie 24,50 zł, a 27,30 zł miesięcznie (wzrost o 11,4 proc.).
To kolejna podwyżka abonamentowa za rządów PiS. Wcześniej w 2016 roku opłaty podniesiono o 0,50 zł za radio, a za radio i telewizor lub sam telewizor o 1,20 zł (miesięcznie). Druga podwyżka nastąpiła od 2021 roku – odpowiednio o kolejne 0,50 zł oraz 1,80 zł miesięcznie.
Masz radio w samochodzie? Państwo chce, żebyś płacił abonament
