Dla Kozyriewa miało ono fundamentalne znaczenie. Po pierwsze – rozwiązywało wiele problemów w sferze międzynarodowej. Zamiast rywalizacji – współpraca. Dla jego urzeczywistnienia Kozyriew i rządzący okcydentaliści zdecydowali się na zakończenie agresywnej polityki międzynarodowej z okresu sowietyzmu i wycofali się z udzielania pomocy komunistycznym i prokomunistycznym reżimom (Kuba, Etiopia, Angola), za których pośrednictwem ZSRS prowadził zastępcze wojny w Trzecim Świecie. Po drugie – współpraca USA-Rosja i zachodnia pomoc w cywilizacyjnym przekształceniu Rosji spowodowałaby stworzenie świata stabilizacji, który zastąpiłby świat zimnowojennej konfrontacji. Drugim wariantem było utworzenie europejskiego czworokąta: Londyn-Paryż-Berlin-Moskwa. Trzecim było stworzenie wspólnej przestrzeni europejskiej związanej sojuszem, obejmującej Francję, Niemcy, Polskę i Rosję. Konsekwencją tej koncepcji była również proponowana przez Kozyriewa zmiana relacji z krajami postsowieckimi. Demokratyczna Rosja, według ministra, powinna prowadzić politykę partnerstwa w stosunku do nich. Uważał on, że próba powrotu do imperialnej polityki zakończy się nie tylko wzajemną wrogością, ale będzie prowadziła do utraty wiarygodności odradzającej się Rosji.
Ideolodzy współczesnego okcydentalizmu
Do najbardziej znanych teoretyków okcydentalizmu należy Dmitrij Trenin, dyrektor moskiewskiego Centrum Carnegie, autor kilku książek, m.in. pracy „Koniec Eurazji. Rosja na granicy pomiędzy geopolityką i globalizacją”. Trenin wychodzi z założenia, że Rosja przestała być centrum Eurazji i nie ma możliwości powrotu do tego. Słabość kraju powoduje, że w takiej sytuacji Rosja ma jedyną drogę – stopniową unifikację z Zachodem, stanie się częścią wielkiego europejskiego systemu, do którego powinna należeć z racji swojego cywilizacyjnego pochodzenia. Unifikacja z Europą miała mieć dodatkową wartość, oprócz możliwości przyspieszonego zdemokratyzowania i zmodernizowania kraju, polegającą na połączeniu się z najbardziej stabilną częścią świata.
Trenin uważa, że Rosja jest zbyt duża, żeby zostać zwykłym członkiem UE, toteż jej formalne związki z Unią powinny uwzględniać jej autonomiczną pozycję. Twierdzi też, że w Azji geopolitycznym wyborem Rosji winna być Japonia, a nie Chiny, m.in. dlatego, że przy pomocy Tokio, a nie Pekinu, można zmodernizować rosyjski Daleki Wschód i utrzymać go w ramach Federacji Rosyjskiej. Do ważnych ideologów okcydentalizmu należy zaliczyć Władimira Łukina oraz profesora Anatolija Utkina. Ten ostatni jest autorem m.in. kilku książek o związkach Rosji z Europą. Oryginalnym wkładem Utkina do koncepcji okcydentalizmu jest realizm cywilizacyjny i polityczny. Profesor uważał, że Rosjanie nie przeszli przez wiele stadiów rozwoju, które przeszedł Zachód, zatem mentalnie nie są gotowi stać się Europejczykami w pełnym znaczeniu tego słowa – i w związku z tym opracował dla Rosji alternatywne koncepcje geopolityczne, wśród których zakładał również możliwość zwrócenia się z powrotem w kierunku Azji.
Upadek znaczenia okcydentalizmu
Okcydentalizm poniósł w Rosji spektakularną klęskę. Po upadku ZSRS państwa Zachodu, przede wszystkim USA, nie były zainteresowane współpracą z Rosją na zasadzie partnerstwa. Amerykanie uważali się za zwycięzcę w zimnej wojnie i nie zamierzali pomagać Rosji, żeby na powrót stała się światowym mocarstwem. Znaczna część amerykańskiego establishmentu nadal traktowała Moskwę jako ewentualnego wroga i w sytuacji, gdy USA były już jedynym supermocarstwem, nie zamierzała nikogo dopuścić do tego stołu. Plan amerykańskich elit polegał na wykupieniu najcenniejszych aktywów Rosji (fabryk, bogactw naturalnych) i sprowadzenia tego kraju do roli Polski, czyli gospodarczego zaplecza.
Zdecydowano się na prowadzenie polityki, którą Kozyriew z punktu widzenia interesów Zachodu uważał za irracjonalną. Odmowa Zachodu w połączeniu z gwałtowną pauperyzacją ludności Rosji w latach dziewięćdziesiątych XX wieku załamały pozycję okcydentalistów. Kozyriewa oskarżano, że jego polityka przyniosła korzyści tylko Zachodowi. Polityk ten musiał odejść. Dziś okcydentalizm jest w Rosji drugorzędną koncepcją polityczną.
