Woziński: Wiedźma z Leningradu

REKLAMA
Ran Woziński wiedźma Leningrad
Ayn Rand.

W jej sekcie doszło wreszcie do wielkiej schizmy, którą wywołał nie kto inny jak hołubiony przez nią Nathaniel Branden. W latach sześćdziesiątych poznał młodą modelkę i zamierzał przestać służyć Rand do celów seksualnych, a gdy w 1968 roku zdobył się wreszcie na odwagę, aby wyjawić to swojej mistrzyni, ta zażądała od wszystkich wyznawców, aby odcięli się od ucznia. Świat atlasów podzielił się na zwolenników Rand i Brandena. W czasie kłótni poprzedzającej schizmę Rand miała powiedzieć swemu kochankowi, że tak naprawdę powinien czuć do niej pociąg seksualny ze względu na jej wybitny umysł, nawet gdyby miała 90 lat i siedziała na wózku, lecz młodszy o 25 lat mężczyzna najwidoczniej nie miał już większej przyjemności z obcowania z 63-letnią pisarką.

Uderzająca w twórczości

REKLAMA

autorki „Cnoty egoizmu” jest jej niewiarygodna ignorancja w zakresie filozofii i historii. Filozof John Hospers, który zbliżył się do Rand w latach sześćdziesiątych, wspominał, że pobieżna rozmowa z pisarką zdradzała znikomą wiedzę z zakresu historii filozofii. Większość swojej wiedzy w tym zakresie zaczerpnęła w latach pięćdziesiątych od swoich uczniów, Barbary Branden i Leonarda Peikoffa, którzy sami byli wówczas zaledwie studentami. Skutkiem tego były kardynalne błędy leżące u podstaw jej koncepcji, jak choćby przekonanie, że etyki altruistyczne wzywały do całkowitego porzucenia własnego dobra, że nikt przed nią nie próbował oprzeć etyki na dobru własnym czy też że filozofia chrześcijańska odrzucała rozum jako narzędzie poznania.

Czytaj więcej: Michalkiewicz: Nazistowskie piecyki do gazu

Koncepcja Ayn Rand to typowy przykład rewolucyjnego podejścia do świata idei, u źródeł którego leży monstrualna ignorancja. Formułując swoją koncepcję tzw. racjonalnego egoizmu, stworzyła nieistniejący twór pod nazwą „dominująca przed nastaniem Ayn Rand etyka nakazująca wszystkim irracjonalne działanie na korzyść wszystkich poza nami samymi”, który później zawzięcie atakowała jako źródło wszystkich problemów ludzkości. Cała jej koncepcja oparta została na pomieszaniu podstawowych pojęć: egoizmu, altruizmu czy też racjonalności. Nie potrafiła zrozumieć m.in. tego, że dwie dokonujące wymiany jednostki nie potwierdzają tym samym swojego egoizmu, lecz przeciwnie – otwierają się na dobro drugiego.

W późniejszych wywiadach Rand twierdziła, że intelektualny wpływ na nią miał wyłącznie Arystoteles, choć wielu świadków, a także jej prywatne zapiski świadczą ewidentnie o tym, że w młodości fascynowała się mocno Fryderykiem Nietzsche oraz Maxem Stirnerem. Ostatecznie stworzyła o wiele mniej precyzyjną i słabiej dopracowaną wersję ich propozycji filozoficznych, której popularność wzięła się głównie stąd, że ubrała ją w szaty powieści, docierając tym samym do szerszego grona odbiorców.

Ayn Rand jest dziś niezwykle popularna w środowiskach wolnościowych przede wszystkim ze względu na jej wolnorynkową retorykę. W jej pracach znaleźć można apoteozę przedsiębiorczości, niezależności, indywidualizmu, ciężkiej pracy i innowacyjności. Te cechy jako kluczowe dla jej idei uznać może jednak jedynie pobieżny czytelnik. O wiele głębszym i bardziej wyrazistym przesłaniem powieści Rand jest bowiem radykalny i niezwykle groźny, bo stojący w sprzeczności z samymi podstawami naszej cywilizacji projekt antropologiczny, w którym w samym centrum wszechświata umieszczony jest człowiek odcięty od wszelkiej transcendencji. Rand nienawidziła chrześcijaństwa i wszystkich jego elementów składowych, w tym przede wszystkim kultury opartej na służbie bliźniemu.

Czytaj dalej ->

REKLAMA